شناسایی و مدلسازی مهم¬ترین چالش¬های بکارگیری آموزش الکترونیکی با رویکرد مدل¬سازی ساختاری تفسیری (ISM) در شرکت ملی گاز ایران
محورهای موضوعی :فرزانه تاری 1 * , غلامرضا شمس مورکانی 2
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 - شهید بهشتی
کلید واژه: آموزش الکترونیکی, چالش¬, ها, مدل¬, سازی ساختاری تفسیری,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و مدلسازی مهم ترین چالش های پیش‌روی بکارگیری آموزش الکترونیکی در شرکت ملی گاز ایران می باشد. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، از نوع کیفی است. در این تحقیق ابتدا بر اساس روش نمونه گیری در دسترس به بررسی اسناد و تحقیقات مرتبط پرداخته شد و پس از شناسایی مؤلفه های مرتبط با چالش های بکارگیری آموزش الکترونیکی، در گام بعد براساس روش مدیریت تعاملی و با استفاده از نرم‌افزار الگوسازی ساختاری تفسیری (ISM) که یکی از شیوه های تحقیق کیفی است، با بررسی نظرات 7 نفر از خبرگان حوزه آموزش الکترونیکی در شرکت ملی گاز که به صورت هدفمند انتخاب شدند، تعداد 7 مؤلفه به عنوان چالش های نهایی بکارگیری آموزش الکترونیکی تعیین شده است. سپس ساختار ارتباطات فی مابینی و میزان اهمیت آن ها در قالب یک شبکه تعاملی ترسیم گردید. براساس یافته های نهایی پژوهش، مهم ترین چالش های بکارگیری آموزش الکترونیکی در بخش ستاد شرکت ملی گاز عبارتند از: نبود دستورالعمل و ضعف در تهیه قوانین و مقررات، نبود الگوریتم و روش اجرایی مشخص، ضعف ارتباطات شبکه ای، عدم اطلاع رسانی درست از ظرفیت های آموزش الکترونیکی، محتوای ناکافی، اجرای نادرست آموزش الکترونیکی و بی انگیزگی کارکنان. بر این اساس، مشخص شد که «نبود دستورالعمل و ضعف در تهیه قوانین و مقررات» به عنوان مهم ترین چالش بکارگیری آموزش الکترونیکی بر روی سایر چالش های منتخب دیگر، اثرگذاری مستقیم و یا غیرمستقیم دارد. کاربرد یافته های تحقیق و پیشنهادهایی برای پژوهشگران آینده در انتهای پژوهش قرار گرفته است.
The purpose of the present research is to identify the framework of the relationships of progressive challenges for implementing electronic education with interpretive structural modeling approach (ISM) in the National Gas Company of Iran. The methodology of the research from the viewpoint of purpose is functional and from the viewpoint of data gathering is qualitative. In this research, first the related evidence and research were examined based on accessible sampling method. Then, identification of the items related to challenges of applying electronic education was done. In the next step, based on interactive management method and by using interpretive structural modeling (ISM) software, which is one of the methods of qualitative research, the viewpoints of 7 experts in the field of electronic education in the National Gas Company of Iran, who were selected purposefully, 7 items were determined as the final challenges of applying electronic education. Eventually, the structure of the relationships among these items and the level of their significance was depicted in the form of an interactive network. According to the final results of the survey, the most important critical factors of application of electronic education in the staff section of the national gas organization were in lack of instruction and weakness in providing laws and regulations, lack of algorithm and specific executive method, weakness in network communication, improper information giving about the capacities of electronic education, insufficient content, incorrect execution of electronic education, and lack of incentive on the side of staff members. identification of the interrelation of critical factors showed that lack of instruction and weakness in providing laws and regulations was one of the most fundamental challenges of applying electronic education in the national gas organization, which has had remarkable impact on other critical factors. The applications of the findings of the research and suggestions for future research have been provided at the end of the paper.
آذر، عادل و بیات، کریم. (1387). طراحی مدل فرایندمحوری کسب و کار با رویکرد مدل¬سازی ساختاری تفسیر (ISM). مدیریت فناوری اطلاعات، دوره اول، شماره اول، صص 18-3.
اصغری، مهرداد؛ علیزاده، مهستی؛ کاظمی، عبدالحسن؛ صفری، حسین؛ اصغری، فرهاد؛ باقری اصل، محمد مهدی و حیدرزاده، سیامک. (1391). چالش‌های آموزش الکترونیک در علوم پزشکی از دیدگاه اعضای هیات علمی، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، دوره هفتم، شماره 1 (پیاپی 5 )، صص 26-34.
حسيني لرگاني، سيده مريم؛ ميرعرب رضي، رضا و رضايي، سعيد. (1387). بررسي موانع توسعه آموزش الکترونيکي در نظام آموزشي ايران. مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، دوره 1، شماره 1، صص 61-47.
خراسانی، اباصلت و حسن¬زاده¬بارانی¬کرد، سودابه. (1386). راهبردها و استراتژی های نیازسنجی آموزشی. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
خراسانی، اباصلت و دوستی، هومن. (1391). ارزیابی اثربخشی آموزش¬های سازمانی (راهنمای عملیاتی). تهران، مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
خطیب زنجانی، نازیلا؛ زندی، بهمن؛ فرج اللهی، مهران؛ سرمدی، محمدرضا و ابراهیم زاده، عیسی. (1390). تحلیل ساختاریافته الزامات و چالش¬های موجود در یادگیری الکترونیکی و طراحی یک الگوی کاربردی برای پیاده سازی موفق دوره های الکترونیکی در آموزش پزشکی، مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي ، سال يازدهم، شماره 8 (پياپي 37).
رضایی زاده، مرتضی؛ انصاری، محسن و مورفی، ایمون. (1392). راهنمای کاربردی روش تحقیق «مدیریت تعاملی» (IM) و نرم افزار «الگوسازی ساختاری تفسیری»(ISM)، انتشارات جهاد دانشگاهی.
صفوی جهرمی، گلایول؛ شفیعی نیکابادی، محسن و ملکی، مرتضی. (1394). تبيين موانع فني، مالي و مديريتي در استفاده از يادگيري الكترونيك براي آموزش منابع انساني: مطالعه¬اي از سازمان¬هاي دولتي شهرستان سمنان. فصلنامه آموزش در علوم انتظامی، سال سوم، شماره1، صص45-29.
فیضی، کامران. بهزادی، عبداله (1393). ارائه مدلی جهت ارزیابی آمادگی استقرار سیستم‌های یادگیری الکترونیکی در سازمان ها و مؤسسات مالی. فصلنامه علمی-پژوهشی فناوری آموزش، جلد 8، شماره 2، صص 204-193.
قائنی، عماد و عبدحق، بابک. (1388). ارائه مدلی جهت ارزیابی آمادگی استقرار یادگیری الکترونیکی در سازمان‌های ایرانی. کنفرانس بین المللی تدریس و یادگیری آنلاین، تهران: دانشگاه علم و صنعت. صص 6-1.
کاردان، احمد و فهیمی فر، احمد. (1381). توسعه آموزش عالی با رویکرد به آموزشهای مجازی: پاسخ به نیازها، افزایش دسترسی و چالش‌های پیش رو. همایش توسعه مبتنی بر دانایی.
کاظمی، حمید و بابایی، محمود. (1387). کاربرد فراگیری الکترونیکی در سازمان. علوم و فناوری اطلاعات، دوره 24، شماره 1، صص 139-117.
کرمی، مرتضی. (۱۳۸۷). تعیین الگوی مطلوب طراحی آموزشی در سازمان¬ها، دومین کنفرانس توانمند سازی منابع انسانی، تهران، بنیاد توانمند سازی منابع انسانی ایران.
مجیدی، اکبر. (1388). آموزش الکترونیکی؛ تاریخچه، ویژگی ها، زیرساخت ها و موانع. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات،دوره 20، شماره 2.
مزینی، ناصر. (1388). چالش¬های اموزش در شهر الکترونیکی، تهران: مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین المللی شهر الکترونیکی.
ملک محمدی¬فرادنبه، محمد؛ شیروانی، زهره؛ خالوزاده مبارکه، سجاد و ملک محمدی، محسن. (۱۳۹3) چالش¬های پیاده‌سازی آموزش الکترونیکی در کشور-های در حال توسعه، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت چالش¬ها و راهکارها، شیراز، مرکز همایش های علمی همایش نگار.
مهدیون، روح اله؛ شعبانی، علی و صادقی. ملیحه. (1393). بهبود کیفیت دوره های یادگیری الکترونیکی در مراکز و مؤسسات یادگیری الکترونیکی: عوامل و پیامدها. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی. دوره 20، شماره 1، پیاپی76، صص 197-173.
هداوند، سعید و کاشانچی، علیرضا. ( 1392). عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دوره 6، شماره 2، صص 93-89.
هداوند، سعید. (1390). پیش شرط¬ها و چالش¬های به کارگیری فناوری اطلاعات در آموزش¬های سازمانی، عصر فناوری اطلاعات، شماره 67، صص 71-65.
Al-Gamdi, A. M., & Samarji, A. (2016). Perceived barriers towwrds e-learning by factulty members at a recently established university in Saudi Arabia, International Journal of Information and Education Technology, 6(1), 23-28.
Al-Hujran, O., Aloudat, A., Al-Hennawi, H., & Nabeel Ismail, H. (2013). Challenges to E-learning Success: The student perspective. In Proceedings of the 2013 International Conference on Information, Business and Education Technology (ICIBET 2013). Atlantis press.
Ali, G. E., & Magalhaes, R. (2008). Barriers to implementing¬ e-learning: a Kuwaiticase study. International Journal of Training and Development, 12(1), ISSN 1360-3736.
Ali Mosa, Mahrin, M.N., & Ibrrahim, R. (2016). Technological Aspects of E-Learning Readiness in Higher Education: A Review of the Literature. Computer and Information Science, 9(1).
Almajali, D., & Al-Lozi, M. (2016). Determinants of the Actual Use of E-Learning Systems: An Empirical Study on Zarqa University in Jordan. Journal of Social Sciences, 5(2), 1-29.
Bashiruddin, M., Basit, A., & Naeem, M. (2010). Barriers to the implementation of E-learning system with focus on organizational culture.
Bouhnik, D., & Marcus, T. (2006). Interaction in Distance‐Learning Courses. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 57, 299-305.
Contreras, J., & Shadi, M. (2015). Assessment in E-Learning Environment Readiness of Teaching Staff, Administrators, and Students of Faculty of Nursing-Benghazi University. International Journal of the Computer, the Internet and Management, 23(1), 53-58.
Gbadeyan, R., & Akinyosoye-gbonda, O. (2010). Barriers to Effective Implementing MBA E-Learning Programme: A Survey, African Journal of Basic & Applied Sciences, 2(5-6):144-152.
Goktas, Y., Yildirim, S., & Yildirim, Z. (2009). Main Barriers and Possible Enablers of ICTs Integration into Pre-service Teacher Education Programs. Educational Technology & Society, 12(1), 193–204.
Honey, D. (2002), “Assessing organizational readiness for e-learning: 70 question to ask”, performance Improvement, 41(4), 8-13.
Jia, H., Wang, M., Ran, w., Yang, j.H., Liao, j., & Chiu, D. (2011). Design of a performance - oriented workplace e-learning system using ontology. Expert systems with Applications, 38, 3372-3382.
Liu, S.H., Liaw, H.L., & Pratt, J. A. (2009). Impact of media richness and flow on e-learning technology acceptance. Computers & Education, 52, 599–607.
Machado, C. (2007). Developing a readiness model for higher education institutions: results of a focus group study. British Journal of Educational Technology, 38(1).
Obeidat, B., Al-Suradi, M., & Tarhini, A. (2016). The Impact of Knowledge Management on Innovation: An Empirical Study on Jordanian Consultancy Firms. Management Research Review, 39(10), 22-42.
Ong, P. (2004). A descriptive study to identify deterrents participation in employer-provided e-learning. Unpublished Doctoral Dissertation, Capella University, Degree PhD.
Oral, B., & Saglam, S. (2010). The importance of in-service training in restructuring sectors. Procedia social and Behavioral sciences, 2(2010), 4383-4386.
Romiszoeski, A.J. (2004). How’s the E-learning Baby? Factors Leading to Success or Failure of an Educational Technology Innovation, Educational Technology-Saddle, 44(1), 5-27.
Roy, Andree. (2015). Barriers to e-learning in SMEs - Are they still there? E-learning-Instructional Design, Organizational Strategy and Management. Additional information is available at the end of the chapter http://dx.doi.org/10.5772/61131.
Tarhini, A., Hone, K., Liu, X., & Tarhini, T. (2016). Examining the Moderating Effect of Individual-level Cultural values on Users’ Acceptance of E-Learning in Developing Countries: A Structural Equation Modeling of an extended Technology Acceptance Model. Interactive Learning Environments, 1-23.
Tarus, J.K., Gichoya, D., & Muumbo, A. (2015). Challenges of Implementing E-Learning in Kenya: A Case of Kenyan Public Universities. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16(1).
Vencatachellum, I., & Munusami, V. (2006). Barriers to effective Corporate E-Learning ¬in¬ Mauritius. Retrieved from:http://www.ufhrd.co.uk/wordpress/wp-content/uploads/2008/06/1 1_vencatachellum_munusami.pdf.
Zolghadri, S., Mallahi, K. (2013). A Study on Barriers of E-learning from Viewpoint of University Staff and Students; Iranian Case Study, Islamic Azad University’s Branches, Region I (Fars). Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 6, 10.
آذر، عادل و بیات، کریم. (1387). طراحی مدل فرایندمحوری کسب و کار با رویکرد مدل¬سازی ساختاری تفسیر (ISM). مدیریت فناوری اطلاعات، دوره اول، شماره اول، صص 18-3.
اصغری، مهرداد؛ علیزاده، مهستی؛ کاظمی، عبدالحسن؛ صفری، حسین؛ اصغری، فرهاد؛ باقری اصل، محمد مهدی و حیدرزاده، سیامک. (1391). چالش‌های آموزش الکترونیک در علوم پزشکی از دیدگاه اعضای هیات علمی، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، دوره هفتم، شماره 1 (پیاپی 5 )، صص 26-34.
حسيني لرگاني، سيده مريم؛ ميرعرب رضي، رضا و رضايي، سعيد. (1387). بررسي موانع توسعه آموزش الکترونيکي در نظام آموزشي ايران. مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، دوره 1، شماره 1، صص 61-47.
خراسانی، اباصلت و حسن¬زاده¬بارانی¬کرد، سودابه. (1386). راهبردها و استراتژی های نیازسنجی آموزشی. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
خراسانی، اباصلت و دوستی، هومن. (1391). ارزیابی اثربخشی آموزش¬های سازمانی (راهنمای عملیاتی). تهران، مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
خطیب زنجانی، نازیلا؛ زندی، بهمن؛ فرج اللهی، مهران؛ سرمدی، محمدرضا و ابراهیم زاده، عیسی. (1390). تحلیل ساختاریافته الزامات و چالش¬های موجود در یادگیری الکترونیکی و طراحی یک الگوی کاربردی برای پیاده سازی موفق دوره های الکترونیکی در آموزش پزشکی، مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي ، سال يازدهم، شماره 8 (پياپي 37).
رضایی زاده، مرتضی؛ انصاری، محسن و مورفی، ایمون. (1392). راهنمای کاربردی روش تحقیق «مدیریت تعاملی» (IM) و نرم افزار «الگوسازی ساختاری تفسیری»(ISM)، انتشارات جهاد دانشگاهی.
صفوی جهرمی، گلایول؛ شفیعی نیکابادی، محسن و ملکی، مرتضی. (1394). تبيين موانع فني، مالي و مديريتي در استفاده از يادگيري الكترونيك براي آموزش منابع انساني: مطالعه¬اي از سازمان¬هاي دولتي شهرستان سمنان. فصلنامه آموزش در علوم انتظامی، سال سوم، شماره1، صص45-29.
فیضی، کامران. بهزادی، عبداله (1393). ارائه مدلی جهت ارزیابی آمادگی استقرار سیستم‌های یادگیری الکترونیکی در سازمان ها و مؤسسات مالی. فصلنامه علمی-پژوهشی فناوری آموزش، جلد 8، شماره 2، صص 204-193.
قائنی، عماد و عبدحق، بابک. (1388). ارائه مدلی جهت ارزیابی آمادگی استقرار یادگیری الکترونیکی در سازمان‌های ایرانی. کنفرانس بین المللی تدریس و یادگیری آنلاین، تهران: دانشگاه علم و صنعت. صص 6-1.
کاردان، احمد و فهیمی فر، احمد. (1381). توسعه آموزش عالی با رویکرد به آموزشهای مجازی: پاسخ به نیازها، افزایش دسترسی و چالش‌های پیش رو. همایش توسعه مبتنی بر دانایی.
کاظمی، حمید و بابایی، محمود. (1387). کاربرد فراگیری الکترونیکی در سازمان. علوم و فناوری اطلاعات، دوره 24، شماره 1، صص 139-117.
کرمی، مرتضی. (۱۳۸۷). تعیین الگوی مطلوب طراحی آموزشی در سازمان¬ها، دومین کنفرانس توانمند سازی منابع انسانی، تهران، بنیاد توانمند سازی منابع انسانی ایران.
مجیدی، اکبر. (1388). آموزش الکترونیکی؛ تاریخچه، ویژگی ها، زیرساخت ها و موانع. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات،دوره 20، شماره 2.
مزینی، ناصر. (1388). چالش¬های اموزش در شهر الکترونیکی، تهران: مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین المللی شهر الکترونیکی.
ملک محمدی¬فرادنبه، محمد؛ شیروانی، زهره؛ خالوزاده مبارکه، سجاد و ملک محمدی، محسن. (۱۳۹3) چالش¬های پیاده‌سازی آموزش الکترونیکی در کشور-های در حال توسعه، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت چالش¬ها و راهکارها، شیراز، مرکز همایش های علمی همایش نگار.
مهدیون، روح اله؛ شعبانی، علی و صادقی. ملیحه. (1393). بهبود کیفیت دوره های یادگیری الکترونیکی در مراکز و مؤسسات یادگیری الکترونیکی: عوامل و پیامدها. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی. دوره 20، شماره 1، پیاپی76، صص 197-173.
هداوند، سعید و کاشانچی، علیرضا. ( 1392). عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دوره 6، شماره 2، صص 93-89.
هداوند، سعید. (1390). پیش شرط¬ها و چالش¬های به کارگیری فناوری اطلاعات در آموزش¬های سازمانی، عصر فناوری اطلاعات، شماره 67، صص 71-65.
Al-Gamdi, A. M., & Samarji, A. (2016). Perceived barriers towwrds e-learning by factulty members at a recently established university in Saudi Arabia, International Journal of Information and Education Technology, 6(1), 23-28.
Al-Hujran, O., Aloudat, A., Al-Hennawi, H., & Nabeel Ismail, H. (2013). Challenges to E-learning Success: The student perspective. In Proceedings of the 2013 International Conference on Information, Business and Education Technology (ICIBET 2013). Atlantis press.
Ali, G. E., & Magalhaes, R. (2008). Barriers to implementing¬ e-learning: a Kuwaiticase study. International Journal of Training and Development, 12(1), ISSN 1360-3736.
Ali Mosa, Mahrin, M.N., & Ibrrahim, R. (2016). Technological Aspects of E-Learning Readiness in Higher Education: A Review of the Literature. Computer and Information Science, 9(1).
Almajali, D., & Al-Lozi, M. (2016). Determinants of the Actual Use of E-Learning Systems: An Empirical Study on Zarqa University in Jordan. Journal of Social Sciences, 5(2), 1-29.
Bashiruddin, M., Basit, A., & Naeem, M. (2010). Barriers to the implementation of E-learning system with focus on organizational culture.
Bouhnik, D., & Marcus, T. (2006). Interaction in Distance‐Learning Courses. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 57, 299-305.
Contreras, J., & Shadi, M. (2015). Assessment in E-Learning Environment Readiness of Teaching Staff, Administrators, and Students of Faculty of Nursing-Benghazi University. International Journal of the Computer, the Internet and Management, 23(1), 53-58.
Gbadeyan, R., & Akinyosoye-gbonda, O. (2010). Barriers to Effective Implementing MBA E-Learning Programme: A Survey, African Journal of Basic & Applied Sciences, 2(5-6):144-152.
Goktas, Y., Yildirim, S., & Yildirim, Z. (2009). Main Barriers and Possible Enablers of ICTs Integration into Pre-service Teacher Education Programs. Educational Technology & Society, 12(1), 193–204.
Honey, D. (2002), “Assessing organizational readiness for e-learning: 70 question to ask”, performance Improvement, 41(4), 8-13.
Jia, H., Wang, M., Ran, w., Yang, j.H., Liao, j., & Chiu, D. (2011). Design of a performance - oriented workplace e-learning system using ontology. Expert systems with Applications, 38, 3372-3382.
Liu, S.H., Liaw, H.L., & Pratt, J. A. (2009). Impact of media richness and flow on e-learning technology acceptance. Computers & Education, 52, 599–607.
Machado, C. (2007). Developing a readiness model for higher education institutions: results of a focus group study. British Journal of Educational Technology, 38(1).
Obeidat, B., Al-Suradi, M., & Tarhini, A. (2016). The Impact of Knowledge Management on Innovation: An Empirical Study on Jordanian Consultancy Firms. Management Research Review, 39(10), 22-42.
Ong, P. (2004). A descriptive study to identify deterrents participation in employer-provided e-learning. Unpublished Doctoral Dissertation, Capella University, Degree PhD.
Oral, B., & Saglam, S. (2010). The importance of in-service training in restructuring sectors. Procedia social and Behavioral sciences, 2(2010), 4383-4386.
Romiszoeski, A.J. (2004). How’s the E-learning Baby? Factors Leading to Success or Failure of an Educational Technology Innovation, Educational Technology-Saddle, 44(1), 5-27.
Roy, Andree. (2015). Barriers to e-learning in SMEs - Are they still there? E-learning-Instructional Design, Organizational Strategy and Management. Additional information is available at the end of the chapter http://dx.doi.org/10.5772/61131.
Tarhini, A., Hone, K., Liu, X., & Tarhini, T. (2016). Examining the Moderating Effect of Individual-level Cultural values on Users’ Acceptance of E-Learning in Developing Countries: A Structural Equation Modeling of an extended Technology Acceptance Model. Interactive Learning Environments, 1-23.
Tarus, J.K., Gichoya, D., & Muumbo, A. (2015). Challenges of Implementing E-Learning in Kenya: A Case of Kenyan Public Universities. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16(1).
Vencatachellum, I., & Munusami, V. (2006). Barriers to effective Corporate E-Learning ¬in¬ Mauritius. Retrieved from:http://www.ufhrd.co.uk/wordpress/wp-content/uploads/2008/06/1 1_vencatachellum_munusami.pdf.
Zolghadri, S., Mallahi, K. (2013). A Study on Barriers of E-learning from Viewpoint of University Staff and Students; Iranian Case Study, Islamic Azad University’s Branches, Region I (Fars). Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 6, 10.
آذر، عادل و بیات، کریم. (1387). طراحی مدل فرایندمحوری کسب و کار با رویکرد مدل¬سازی ساختاری تفسیر (ISM). مدیریت فناوری اطلاعات، دوره اول، شماره اول، صص 18-3.
اصغری، مهرداد؛ علیزاده، مهستی؛ کاظمی، عبدالحسن؛ صفری، حسین؛ اصغری، فرهاد؛ باقری اصل، محمد مهدی و حیدرزاده، سیامک. (1391). چالش‌های آموزش الکترونیک در علوم پزشکی از دیدگاه اعضای هیات علمی، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، دوره هفتم، شماره 1 (پیاپی 5 )، صص 26-34.
حسيني لرگاني، سيده مريم؛ ميرعرب رضي، رضا و رضايي، سعيد. (1387). بررسي موانع توسعه آموزش الکترونيکي در نظام آموزشي ايران. مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، دوره 1، شماره 1، صص 61-47.
خراسانی، اباصلت و حسن¬زاده¬بارانی¬کرد، سودابه. (1386). راهبردها و استراتژی های نیازسنجی آموزشی. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
خراسانی، اباصلت و دوستی، هومن. (1391). ارزیابی اثربخشی آموزش¬های سازمانی (راهنمای عملیاتی). تهران، مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
خطیب زنجانی، نازیلا؛ زندی، بهمن؛ فرج اللهی، مهران؛ سرمدی، محمدرضا و ابراهیم زاده، عیسی. (1390). تحلیل ساختاریافته الزامات و چالش¬های موجود در یادگیری الکترونیکی و طراحی یک الگوی کاربردی برای پیاده سازی موفق دوره های الکترونیکی در آموزش پزشکی، مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي ، سال يازدهم، شماره 8 (پياپي 37).
رضایی زاده، مرتضی؛ انصاری، محسن و مورفی، ایمون. (1392). راهنمای کاربردی روش تحقیق «مدیریت تعاملی» (IM) و نرم افزار «الگوسازی ساختاری تفسیری»(ISM)، انتشارات جهاد دانشگاهی.
صفوی جهرمی، گلایول؛ شفیعی نیکابادی، محسن و ملکی، مرتضی. (1394). تبيين موانع فني، مالي و مديريتي در استفاده از يادگيري الكترونيك براي آموزش منابع انساني: مطالعه¬اي از سازمان¬هاي دولتي شهرستان سمنان. فصلنامه آموزش در علوم انتظامی، سال سوم، شماره1، صص45-29.
فیضی، کامران. بهزادی، عبداله (1393). ارائه مدلی جهت ارزیابی آمادگی استقرار سیستم‌های یادگیری الکترونیکی در سازمان ها و مؤسسات مالی. فصلنامه علمی-پژوهشی فناوری آموزش، جلد 8، شماره 2، صص 204-193.
قائنی، عماد و عبدحق، بابک. (1388). ارائه مدلی جهت ارزیابی آمادگی استقرار یادگیری الکترونیکی در سازمان‌های ایرانی. کنفرانس بین المللی تدریس و یادگیری آنلاین، تهران: دانشگاه علم و صنعت. صص 6-1.
کاردان، احمد و فهیمی فر، احمد. (1381). توسعه آموزش عالی با رویکرد به آموزشهای مجازی: پاسخ به نیازها، افزایش دسترسی و چالش‌های پیش رو. همایش توسعه مبتنی بر دانایی.
کاظمی، حمید و بابایی، محمود. (1387). کاربرد فراگیری الکترونیکی در سازمان. علوم و فناوری اطلاعات، دوره 24، شماره 1، صص 139-117.
کرمی، مرتضی. (۱۳۸۷). تعیین الگوی مطلوب طراحی آموزشی در سازمان¬ها، دومین کنفرانس توانمند سازی منابع انسانی، تهران، بنیاد توانمند سازی منابع انسانی ایران.
مجیدی، اکبر. (1388). آموزش الکترونیکی؛ تاریخچه، ویژگی ها، زیرساخت ها و موانع. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات،دوره 20، شماره 2.
مزینی، ناصر. (1388). چالش¬های اموزش در شهر الکترونیکی، تهران: مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین المللی شهر الکترونیکی.
ملک محمدی¬فرادنبه، محمد؛ شیروانی، زهره؛ خالوزاده مبارکه، سجاد و ملک محمدی، محسن. (۱۳۹3) چالش¬های پیاده‌سازی آموزش الکترونیکی در کشور¬های در حال توسعه، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت چالش¬ها و راهکارها، شیراز، مرکز همایش های علمی همایش نگار.
مهدیون، روح اله؛ شعبانی، علی و صادقی. ملیحه. (1393). بهبود کیفیت دوره های یادگیری الکترونیکی در مراکز و مؤسسات یادگیری الکترونیکی: عوامل و پیامدها. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی. دوره 20، شماره 1، پیاپی76، صص 197-173.
هداوند، سعید و کاشانچی، علیرضا. ( 1392). عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دوره 6، شماره 2، صص 93-89.
هداوند، سعید. (1390). پیش شرط¬ها و چالش¬های به کارگیری فناوری اطلاعات در آموزش¬های سازمانی، عصر فناوری اطلاعات، شماره 67، صص 71-65.
Al-Gamdi, A. M., & Samarji, A. (2016). Perceived barriers towwrds e-learning by factulty members at a recently established university in Saudi Arabia, International Journal of Information and Education Technology, 6(1), 23-28.
Al-Hujran, O., Aloudat, A., Al-Hennawi, H., & Nabeel Ismail, H. (2013). Challenges to E-learning Success: The student perspective. In Proceedings of the 2013 International Conference on Information, Business and Education Technology (ICIBET 2013). Atlantis press.
Ali, G. E., & Magalhaes, R. (2008). Barriers to implementing¬ e-learning: a Kuwaiticase study. International Journal of Training and Development, 12(1), ISSN 1360-3736.
Ali Mosa, Mahrin, M.N., & Ibrrahim, R. (2016). Technological Aspects of E-Learning Readiness in Higher Education: A Review of the Literature. Computer and Information Science, 9(1).
Almajali, D., & Al-Lozi, M. (2016). Determinants of the Actual Use of E-Learning Systems: An Empirical Study on Zarqa University in Jordan. Journal of Social Sciences, 5(2), 1-29.
Bashiruddin, M., Basit, A., & Naeem, M. (2010). Barriers to the implementation of E-learning system with focus on organizational culture.
Bouhnik, D., & Marcus, T. (2006). Interaction in Distance‐Learning Courses. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 57, 299-305.
Contreras, J., & Shadi, M. (2015). Assessment in E-Learning Environment Readiness of Teaching Staff, Administrators, and Students of Faculty of Nursing-Benghazi University. International Journal of the Computer, the Internet and Management, 23(1), 53-58.
Gbadeyan, R., & Akinyosoye-gbonda, O. (2010). Barriers to Effective Implementing MBA E-Learning Programme: A Survey, African Journal of Basic & Applied Sciences, 2(5-6):144-152.
Goktas, Y., Yildirim, S., & Yildirim, Z. (2009). Main Barriers and Possible Enablers of ICTs Integration into Pre-service Teacher Education Programs. Educational Technology & Society, 12(1), 193–204.
Honey, D. (2002), “Assessing organizational readiness for e-learning: 70 question to ask”, performance Improvement, 41(4), 8-13.
Jia, H., Wang, M., Ran, w., Yang, j.H., Liao, j., & Chiu, D. (2011). Design of a performance - oriented workplace e-learning system using ontology. Expert systems with Applications, 38, 3372-3382.
Liu, S.H., Liaw, H.L., & Pratt, J. A. (2009). Impact of media richness and flow on e-learning technology acceptance. Computers & Education, 52, 599–607.
Machado, C. (2007). Developing a readiness model for higher education institutions: results of a focus group study. British Journal of Educational Technology, 38(1).
Obeidat, B., Al-Suradi, M., & Tarhini, A. (2016). The Impact of Knowledge Management on Innovation: An Empirical Study on Jordanian Consultancy Firms. Management Research Review, 39(10), 22-42.
Ong, P. (2004). A descriptive study to identify deterrents participation in employer-provided e-learning. Unpublished Doctoral Dissertation, Capella University, Degree PhD.
Oral, B., & Saglam, S. (2010). The importance of in-service training in restructuring sectors. Procedia social and Behavioral sciences, 2(2010), 4383-4386.
Romiszoeski, A.J. (2004). How’s the E-learning Baby? Factors Leading to Success or Failure of an Educational Technology Innovation, Educational Technology-Saddle, 44(1), 5-27.
Roy, Andree. (2015). Barriers to e-learning in SMEs - Are they still there? E-learning-Instructional Design, Organizational Strategy and Management. Additional information is available at the end of the chapter http://dx.doi.org/10.5772/61131.
Tarhini, A., Hone, K., Liu, X., & Tarhini, T. (2016). Examining the Moderating Effect of Individual-level Cultural values on Users’ Acceptance of E-Learning in Developing Countries: A Structural Equation Modeling of an extended Technology Acceptance Model. Interactive Learning Environments, 1-23.
Tarus, J.K., Gichoya, D., & Muumbo, A. (2015). Challenges of Implementing E-Learning in Kenya: A Case of Kenyan Public Universities. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16(1).
Vencatachellum, I., & Munusami, V. (2006). Barriers to effective Corporate E-Learning ¬in¬ Mauritius. Retrieved from:http://www.ufhrd.co.uk/wordpress/wp-content/uploads/2008/06/1 1_vencatachellum_munusami.pdf.
Zolghadri, S., Mallahi, K. (2013). A Study on Barriers of E-learning from Viewpoint of University Staff and Students; Iranian Case Study, Islamic Azad University’s Branches, Region I (Fars). Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 6, 10.