نقش سرمایه فکری و فرهنگ سازمان یادگیرنده بر ظرفیت یادگیری سازمانی و دانش‌آفرینی کارکنان درمانی بیمارستان امام رضا (ع) مشهد
محورهای موضوعی :
ابوالفضل قاسم‌زاده علیشاهی
1
(دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان)
مهدی کاتب
2
زهرا حیدری زاده
3
کلید واژه: ظرفیت یادگیری سازمانی دانش‌آفرینی سرمایه فکری فرهنگ سازمان یادگیرنده,
چکیده مقاله :
بیمارستان‌ها یکی از پرتعامل‌ترین سازمان‌ها هستند. تعاملاتی که می‌تواند موجب یادگیری و دانش‌آفرینی نیروی انسانی آن گردد به شرطی که فرهنگ این محیط به سمت سازمان یادگیرنده سمت و سو یابد. هدف این مقاله بررسی نقش سرمایه فکری بر ظرفیت یادگیری سازمانی و دانش‌آفرینی با در نظر گرفتن نقش میانجی فرهنگ سازمان یادگیرنده در سازمان‌های درمانی است. پژوهش حاضر از نظر روش‌شناسی، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان درمانی بیمارستان امام رضا (ع) شهر مشهد شامل 800 نفر می‌باشد. در این پژوهش از نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبتی استفاده شد که بر اساس بخش‌ها و نسبت‌ها تعداد نمونه هر یک از بخش‌ها معین شد. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری و با استفاده از فرمول کوکران 200 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های استاندارد سرمایه فکری بنتیس (2004)، فرهنگ سازمان یادگیرنده یانگ و همکاران (2004)، پرسشنامه داﻧﺶآفرینی ﭼﻮي و ﻟﻲ (2002) و ظرفیت یادگیری سازمانی چیوا (2007) استفاده شد. همچنین، به منظور بررسی روابط متغیرها در الگوی مفهومی مدل معادلات ساختاری مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حاکی از بالاترین سطح همبستگی (77/0) میان سرمایه فکری با یادگیری سازمانی و کمترین سطح همبستگی (56/0) میان سرمایه فکری و فرهنگ سازمان یادگیرنده می‌باشد. همچنین نقش میانجی فرهنگ سازمان یادگیرنده در این پژوهش مورد تأیید قرار گرفت. سرمایه فکری و فرهنگ سازمان یادگیرنده با فرایندهای دانش‌آفرینی و ارتقای ظرفیت یادگیری سازمانی رابطه داشته و می‌توانند نقش تبیین کننده‌ای را ایفا کنند
The hospitals are the most interactive organizations. Their interactions can lead to learn and knowledge-creation of human resources if so the direction of its culture is to the learning organization direction. The purpose of this paper is to examine the role of intellectual capital on organizational learning capacity and knowledge-creation in health organizations. In this regard, addressing the mediator of the learning organization is a priority. The methodology of this research was descriptive– correlative method–; and the statistical population was included of the medical staff. A sample of 200 employees from 800 personal of statistical universe, using Cochran formula, was used. To collect the data, Standard questionnaires– their validity and reliability approved in the earlier internal and external researches- were used, such as intellectual capital of Bontise (2004), learning organization culture of Yang (2004), Knowledge Creation of Choi and Lee (2002) and organizational learning capacity of Chiva (2007). In order to evaluate the relationship between latent variables measured in the conceptual model, structural equation modeling techniques were used. The findings showed the highest level of correlation was between intellectual capital and organizational learning capacity (.77) and the lowest level of correlation between intellectual capital and learning organization culture (.56). As well as, the role of mediator of learning organization culture in this study was approved
اقدسی، محمد و بفروئی، خاکزار. (1387). سنجش سطح قابلیت‌های یادگیری سازمانی در بیمارستان‌ها. نشریه بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید دانشگاه علم و صنعت ایران، جلد 19، شماره 4، صص 83-71.
امین‌بیدختی، علی اکبر؛ مکوند حسینی، شاهرخ و احسانی، زهرا. (1390). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در سازمان آموزش و پرورش شهرستان سمنان. فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 59، صص 216-191.
حاجی‌عزیزی، نادیا؛ دخت عصمتی، محدثه و مرادی، شیما. (1388). فراموشی سازمانی: رویکردی نوین در مدیریت دانش. علوم و فناوری اطلاعات، دوره 25، شماره 2، صص 330-317.
خورشید، صدیقه و پاشازاده، عاطفه. (1391). تأثیر هوش سازمانی بر قابلیت‌های عاطفی و یادگیری سازمانی. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیست و دوم، شماره 69، صص 58-25.
دادگرپناه، ژیلا و عرفانی‌خانقاهی، معصومه. (1392). پیش‌بینی رابطه جو یادگیری با انتقال آموزش در بیمارستان میلاد تهران و ارائه مدل. فصلنامه بیمارستان (ارگان رسمی انجمن علمی اداره امور بیمارستانهای ایران)، سال دوازدهم، شماره 4، شماره مسلسل 47، صص 70-63.
رحیمی، فرج‌الله؛ زراءنژاد ، منصور و بخشی زاده، علیرضا. (1391). ارزیابی تأثیر فرهنگ سازمانی بر فرایند خلق دانش، یک تحقیق تجربی بر مبنای چارچوب پارسونز. پژوهشنامه مدیریت اجرایی، سال چهارم، شماره هشتم، صص40-13.
شیرزاد کبریا، بهارک. (1391). بررسی ابعاد و مؤلفه‌های سرمایه فکری در بین اعضای پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 2. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، سال چهارم، شماره یکم، شماره مسلسل 13، صص 93-73.
عباسی، عنایت؛ کابلی، نرجس؛ فرهادیان، همایون. (1392). بررسی فرهنگ یادگیری سازمانی در سازمان حفاظت محیط زیست: کاربرد مدل سازمان یادگیرنده. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 44، شماره 2، صص 328-317.
قاسم‌زاده علیشاهی، ابوالفضل. (1394). نقش سرمایه فکری و فرهنگ سازمان یادگیرنده بر ظرفیت یادگیری سازمانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره سیزدهم، شماره سوم، صص 188-180.
قلتاش، عباس؛ صالحی، مسلم؛ جاودانی، مریم و سینا، حمید. (1390). رابطه فرهنگ سازمانی و یادگیری سازمانی با مدیریت دانش اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، سال هفتم، شماره اول، صص 69-75.
لیبوویتز، جی. (1991). مدیریت دانش، آموزه‌هایی از مهندسی دانش. ترجمه: محمد حسن‌زاده، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران: سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور.
الوانی، سید‌مهدی. (1382). یادگیری الگویی، راهی به سوی توسعه و بهبود سازمان. فصلنامه مدیریت و توسعه، شماره 16.
همتی، محمدعلی. (1393). بررسی نقش دانش‌آفرینی بر مهارت‌های مدیریتی مدیران دانشگاه علوم پزشکی تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، دانشکده علوم تربیتی.
یعقوبی، مریم؛ کریمی، سعید؛ جوادی، مرضیه و نیکبخت، اکرم. (1389). رابطه بین مؤلفه‌های یادگیری سازمانی و مدیریت دانش در کارکنان بیمارستانهای منتخب شهر اصفهان، مدیریت سلامت، سال سوم، شماره 42، صص 74-65.
Akhavan, P., Ramezan, M., Yazdi Moghaddam, J., & Mehralian, G. (2014). Exploring the relationship between ethics, knowledge creation and organizational performance: Case study of a knowledge-based organization.VINE: The journal of information and knowledge management systems,44(1), 42-58.
Alegre, J., & Chiva, R. (2008). Assessing the impact of organizational learning capability on product innovation performance: An empirical test.Technovation, 28(6), 315-326.
Bassi, L. J. (1997). Harnessing the power of intellectual capital. Training & Development, 51(12), 25-31.
Bollinger Autrey S, Robert D, Smith (2001). Managing Organizational Knowledge as a Strategic Asset. Journal of Knowledge Management. 5(1): 8-18.
Bontis N (1998). Intellectual Capital: An Exploratory Study that Develops Measures and Models. Management Decision; 36(2): 63-76.
Bontis, N. (2002), "Managing Organizational Knowledge by Diagnosing Intellectual Capital: Framing and Advancing the State of the Field", in Choo, C.W., Bontis, N. (Eds), The Strategic Management of Intellectual Capital and Organizational Knowledge, Oxford University Press, Oxford, pp.621-42.
Bontis, N., Dragonetti, N.C., Jacobsen, K. and Roos, G. (1999) "The Knowledge Toolbox: A review of the Tools Available to Measure and Manage Intangible Resources", European Management Journal Vol.17 No.4, pp.391-402.
Bryant S (2005). the impact of peer mentoring on organizational knowledge creation and sharing: an empirical study in a software firm. Group and Organization Management. 30(3): 319-38.
Chase R (1997). The Knowledge – based Organization: An International Survey. Journal of Knowledge Management, Vol. 1.
Chen J, Zhu Z, Xie HY (2004). Measuring Intellectual Capital: a new Model and Empirical Study. Journal of Intellectual Capital. 5(1): 195-212.
Chen YS (2008). The Positive Effect of Green Intellectual Capital on Competitive Advantages of Firms. Journal of Business Ethics. 7(3): 271-86.
Choi B, Lee H (2002). Knowledge management strategy and its link to knowledge creation process, Expert system with application. 23, 173-187.
Dzinkowski, R. (2000), "The Measurement and Management of Intellectual Capital: An Introduction", Management Accounting, Vol. 78 No.2, pp.32-6.
Edvinsson L, Sullivan P (1996). Developing model for managing intellectual capital. European Management Journal. 14(4),356-65
Finn OB & Torgeir D(2008).Knowledge management in software engineering: A systematic reviewofstudied concepts, findings and research methods used. Information and Software Technology, 50: 1055‐106
Fiol C, Lyles MA (1985). Organizational Learning, Academy of Management Review, 10(4): 803-813.
Hsu Y-H, Fang W (2009). Intellectual capital and new product development performance: The mediating role of organizational learning capability. Technological Forecasting & Social Change, 76: 664–677
JafariFarsani J, BidmeshgipourM, Habibi M, Rashidi MM (2012). Intellectual capital and organizational learning capability in Iranian active companies of petrochemical industry. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 62, 1297 – 1302.
Jun Jo S, KyooJooB(2011). Knowlege Sharing: Theinfluence of learning organization culture, organizational commitment, and organizational citizenship behaviors. J Leadersh Organiz Stud, 18(3): 353-64.
KhayatMoghadam S, Zabihi M R, Kargaran M, Hakimzadeh A (2013). This is an open access article distributed under the Creative Commons Attribution License, which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited. Available online at www.ispacs.com/jsca Volume: 2013, Article ID: jsca-00011, 9 Pages
Kong, E., Thomson, S.B. (2006), "Intellectual Capital and Strategic Human Resource Management in Social Service Non-profit Organizations in Australia", The International Journal of Human Resource Development and Management, Vol. 6 No.2-4, pp.213-31.
LehesvitraT(2004). Learning to Forget and Forgetting to Learn. Development and Learning in Organizations. 18(6): 26-29.
Limpibunterng T, JohriLM (2009). Complementary role of organizational learning capability in new service development (NSD) process. Learning organization. 16 (4): 325-48.
Marr B, Gupta O, Pike S, RoosG (2003). Intellectual Capital and Knowledge Management Effectiveness, J of Management Decision. 41(8): 771-781The Emerald Research Register for this journal is available at http://www.emeraldinsight.com/researchregister
Marr B, Schiuma G, Neely A (2004). The dynamics of value creation: mapping your intellectual performance drivers.Journal of Intellectual Capital. 5(2): 312-25.
Mills A M & smith T A (2011). Knowledge management and organizational performance: a decomposed view. Journal of Knowledge Management, 15 (1): 156‐171.
Pauleen D, Mason D ().2002Newzealand Knowledge Management: Barriers and drivers of knowledge management uptak” Journal of knowledge management.8(5): 23-54
Peng T N, Pike S, RoosG (2007). Intellectual capital and performance indicators: Taiwanese healthcare sector. Journal of Intellectual Capital, 8(3): 538 – 556 http://dx.doi.org/10.1108/14691930710774902
Rebecca Mitchell &Brendan Boyle (2010). Knowledge creation measurement methods", Journal of Knowledge Management. 14(1):67 – 82:http://dx.doi.org/10.1108/13673271011015570
Sanchez Canizares SM, Munoz MAA, Miguel AAM &Guzman TL (2007). Organizational culture and intellectual capital: a new model. Journal of Intellectual Capital, 8(3): 409-30.
Watkins K, Marsick V, Yang B (2004). The construct of the learning organization: Dimension, measurement, and validation. Human resource development quarterly. 15(1): 33-35.
Wong KY (2005). Critical Success Factor for Implementing Knowledge Management in Small and Medium Enterprises. Industrial Management & data system. 105(3): 261-79.